ਇੱਥੇ ਸੱਭ ਤਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਜ਼ਜਬੇ ਅਤੇ ਜੋਸ਼ ਨੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਜੀਅ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਜਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਵਿਚ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਲਈ ਵੀ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਪਿਤਾ ਟਹਿਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਇਸ ਸਪੂਤ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਂ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਘੋਰ ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਅਤੇ ਆਪਣਿਆਂ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨੇ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਰੜ ਦਿਲਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬਾ ਸੁਨਾਮ ਵਿਖੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਸੀ। ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਨੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਠੋਰ ਅਤੇ ਕਰੜ ਦਿਲਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਤੋ ਹੀ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਾਹ ਦੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਦੁਖਾਂਤ ਹੰਢਾਏ। ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੀ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਅਣ ਸੁਖਾਵਾ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਤੋ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਵਪਾਰਿਆ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਿਤਾ ਰੇਲਵੇ ਵਿਚ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹਨੇਰ ਛਾ ਗਿਆ ਜਦੋ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਲਈ ਜਿੰਦਗੀ ਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਸੇਜ਼ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸਾਇਆ ਸਿਰ ਤੋ ਉਠ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਯਤੀਮਖਾਨੇ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪਿਆ। ਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੰਤਾਪ ਹੰਢਾਏ ਹੋਣ, ਉਦੋਂ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੰਤਾਪ ਨੂੰ ਗਲੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਸੁੱਟਣਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1907 ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਕਿਸਾਨੀ ਬੈਚੇਨੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦਵਾੜੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇੰਨਾਂ ਦੁਖਾਂਤ, ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਨੇੜਿਉ ਹੰਢਾਉਣ ਮਗਰੋ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਯਤੀਮਖਾਨੇ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋ ਨਾਵਾਕਿਫ ਨਹੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਾਰਨ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉੁਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਪਾ੍ਰਪਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਸੱਭ ਤਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਜ਼ਜਬੇ ਅਤੇ ਜੋਸ਼ ਨੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਜੀਅ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਜਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਵਿਚ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਲਈ ਵੀ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਪਿਤਾ ਟਹਿਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਇਸ ਸਪੂਤ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਂ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਘੋਰ ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਅਤੇ ਆਪਣਿਆਂ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨੇ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਰੜ ਦਿਲਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬਾ ਸੁਨਾਮ ਵਿਖੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਸੀ। ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਨੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਠੋਰ ਅਤੇ ਕਰੜ ਦਿਲਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਤੋ ਹੀ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਾਹ ਦੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਦੁਖਾਂਤ ਹੰਢਾਏ। ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੀ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਅਣ ਸੁਖਾਵਾ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਤੋ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਵਪਾਰਿਆ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਿਤਾ ਰੇਲਵੇ ਵਿਚ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹਨੇਰ ਛਾ ਗਿਆ ਜਦੋ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਲਈ ਜਿੰਦਗੀ ਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਸੇਜ਼ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸਾਇਆ ਸਿਰ ਤੋ ਉਠ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਯਤੀਮਖਾਨੇ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪਿਆ। ਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੰਤਾਪ ਹੰਢਾਏ ਹੋਣ, ਉਦੋਂ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੰਤਾਪ ਨੂੰ ਗਲੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਸੁੱਟਣਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1907 ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਕਿਸਾਨੀ ਬੈਚੇਨੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦਵਾੜੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇੰਨਾਂ ਦੁਖਾਂਤ, ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਨੇੜਿਉ ਹੰਢਾਉਣ ਮਗਰੋ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਯਤੀਮਖਾਨੇ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋ ਨਾਵਾਕਿਫ ਨਹੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਾਰਨ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉੁਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਪਾ੍ਰਪਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਸੱਭ ਤਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਜ਼ਜਬੇ ਅਤੇ ਜੋਸ਼ ਨੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਜੀਅ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਜਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਵਿਚ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਲਈ ਵੀ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਪਿਤਾ ਟਹਿਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਇਸ ਸਪੂਤ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਂ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਘੋਰ ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਅਤੇ ਆਪਣਿਆਂ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਨੇ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਰੜ ਦਿਲਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬਾ ਸੁਨਾਮ ਵਿਖੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਸੀ। ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਨੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਠੋਰ ਅਤੇ ਕਰੜ ਦਿਲਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਤੋ ਹੀ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਾਹ ਦੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਦੁਖਾਂਤ ਹੰਢਾਏ। ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੀ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਅਣ ਸੁਖਾਵਾ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਤੋ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਵਪਾਰਿਆ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪਿਤਾ ਰੇਲਵੇ ਵਿਚ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹਨੇਰ ਛਾ ਗਿਆ ਜਦੋ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਲਈ ਜਿੰਦਗੀ ਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਸੇਜ਼ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸਾਇਆ ਸਿਰ ਤੋ ਉਠ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਯਤੀਮਖਾਨੇ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪਿਆ। ਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੰਤਾਪ ਹੰਢਾਏ ਹੋਣ, ਉਦੋਂ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸੰਤਾਪ ਨੂੰ ਗਲੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਸੁੱਟਣਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1907 ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਕਿਸਾਨੀ ਬੈਚੇਨੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦਵਾੜੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇੰਨਾਂ ਦੁਖਾਂਤ, ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਨੇੜਿਉ ਹੰਢਾਉਣ ਮਗਰੋ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ