ਜੇਕਰ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦਾ ਮਾਣ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਕੁਝ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਹੈ। ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਸਕੂਲ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਨਿਯਮਿਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦਫਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਤਹਿਸੀਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦਫਤਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਫਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਸ਼ਸਕੀ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕੰਮ ਸੌਂਪੇ ਜਾਣ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਦੀ ਥਾਂ ਛਿਮਾਹੀ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ। ਭਾਵੇਂ ਤਨਖਾਹ ਹੋਰ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਇਸ ਉਤੇ ਫਖਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 2015-16 ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਈ ਜਿਸਨੂੰ 'ਜ਼ੀਕਾ ਵਾਇਰਸ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਬਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਯੂਗਾਂਡਾ ਦੇ 'ਜ਼ੀਕਾ' ਨਾਮ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਬਾਂਦਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਯੈਲੋ ਫੀਵਰ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਯੈਲੋ ਫੀਵਰ (ਪੀਲਾ ਬੁਖ਼ਾਰ) ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਰਹੇ ਸੀ। ਜੀਕਾ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਜ਼ੀਕਾ ਵਇਰਸ ਪਿਆ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸਰਵੇਖਣ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਕਾ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਵਰੀ 2017 ਦੌਰਾਨ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਕਾ ਨਾਲ ਪੀੜਿਤ ਤਿੰਨ ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਕੇਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜ਼ੀਕਾ ਬੁਖ਼ਾਰ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਇਤਫਾਕੀਆ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਏਡੀਜ ਮੱੱਛਰ ਹੀ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲਗਪਗ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਬੁਖ਼ਾਰ, ਅੱਖਾਂ ਲਾਲ ਹੋਣਾ, ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਆੳੁਣਾ, ਥਕਾਵਟ ਰਹਿਣੀ, ਸਿਰ ਦਰਦ ਹੋਣਾ, ਚਮੜੀ ਤੇ ਦਾਣੇ ਅਤੇ ਖਾਰਿਸ਼ ਹੋਣਾ ਆਦਿ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਵੀਹ ਫੀਸਦੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੱਛਣ ਮੱਛਰ ਕੱਟਣ ਦੇ ਇੱਕ ਹਫਤੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਤੋਂ ਵੱਖ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਲੱਛਣ ਵੀ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਗਰਭਵਤੀ ਮਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਣਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਉੱਪਰ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਸਿਰ ਛੋਟਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਾਇਕ੍ਰੋਸਫੈਲੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਬਚਾਅ ਦਰ ਘੱਟ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬਚ ਵੀ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਉਮਰ ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਵਿਕਸਿਤ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੂਸਰਿਆਂ ਉੱਪਰ ਨਿਰਭਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਨਸਾਂ (ਨਿਊਰੋਲੋਜੀਕਲ) ਦੇ ਰੋਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਗ ਨੂੰ ਗ੍ਹਿਲਨ ਬਾਰੇ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਨਸਾਂ ਉੱਤੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਅਸਰ ਕਾਰਣ ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਰਨ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਛਾਤੀ ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵੀ ਇਸਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੇ ਢੰਗ: ਮੱਛਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਵਾਹਕ ਮਾਦਾ 'ਏਡੀਜ ਏਜਿਪਟੀ' ਹੈ। ਜੀਕਾ ਵਾਇਰਸ ਮੱਛਰ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਤਾਂ ਫੈਲਦਾ ਹੀ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਰ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਦੇ ਜਿਨਸੀ ਸੰਪਰਕ ਨਾਲ ਵੀ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਜਣੇਪੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਬੱੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਏਡੀਜ ਮੱਛਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਨ ਜਾਂ ਸ਼ਾਮ ਸਮੇਂ ਕੱੱਟਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਪਰ ਚਿੱਟੀਆਂ ਕਾਲੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਇਸਨੂੰ 'ਟਾਇਗਰ ਮੱਛਰ' ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਫ ਖੜੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪ੍ਰਜਨਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਨਾਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਘਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਲਾ ਦੁਆਲਾ ਸਾਫ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਮਝੀ ਜਾਵੇ। ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਾਰੇ ਕੂਲਰ, ਟੈਂਕੀਆਂ, ਘੜੇ, ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬਾਲਟੀਆਂ ਜਾਂ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਕੇ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਹਰ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ 'ਡਰਾਈ ਡੇ' ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦਾ ਮਾਣ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਕੁਝ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਹੈ। ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਸਕੂਲ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਨਿਯਮਿਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦਫਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਤਹਿਸੀਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦਫਤਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਫਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਸ਼ਸਕੀ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕੰਮ ਸੌਂਪੇ ਜਾਣ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਦੀ ਥਾਂ ਛਿਮਾਹੀ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ। ਭਾਵੇਂ ਤਨਖਾਹ ਹੋਰ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਇਸ ਉਤੇ ਫਖਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 2015-16 ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਈ ਜਿਸਨੂੰ 'ਜ਼ੀਕਾ ਵਾਇਰਸ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਬਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਯੂਗਾਂਡਾ ਦੇ 'ਜ਼ੀਕਾ' ਨਾਮ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਬਾਂਦਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪਰਜਾਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਯੈਲੋ ਫੀਵਰ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਾਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਯੈਲੋ ਫੀਵਰ (ਪੀਲਾ ਬੁਖ਼ਾਰ) ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲ